DİSK Basın-İş: Freelancerlar işçidir, güvenceli emek rejimi acil ihtiyaçtır!
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Türkiye Basın Yayın Matbaa Çalışanları Sendikası (DİSK Basın-İş) tarafından düzenlenen Freelance Emek Çalıştayı, 27–28 Eylül tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi. Farklı disiplinlerden akademisyenler, serbest çalışan gazeteciler, içerik üreticileri ve yayınevi emekçilerini bir araya getiren Çalıştay, iki gün süren tartışmalar sonucunda Freelance Yasası için bir yol haritası ve örgütlenme önerilerini ortaya koydu.
Çalıştayın en temel vurgusu, sermaye karşısında “patronsuz özgürlük” söylemiyle pazarlanan freelance çalışma biçiminin güvencesizlik düzeni olduğu yönünde oldu. Katılımcılar, bağımlı çalışan serbest emekçilerin “işçi” olarak tanımlanması gerektiğini belirtti.
“Özgürlük, güvenceli bir emek rejimi altında mümkündür. ‘Kendi hesabına çalışma’ adı altında milyonlarca emekçi işçi statüsünden dışlanıyor.”
“GÜVENCESİZLİK VE KEYFİ ÜCRETLENDİRME SON BULMALI”
Bugün on binlerce gazeteci, içerik üreticisi ve yayınevi emekçisi sigortasız, sözleşmesiz ve keyfi ücretlendirme koşulları altında çalışıyor. Çalıştayda, asgari tarifelerin ve tip sözleşmelerin yasal güvenceye alınması gerektiği vurgulandı. Katılımcılar, işverenlerin “serbest piyasa” adı altında emek maliyetlerinden kaçındığına dikkat çekti.
SENDİKAL ÖRGÜTLENME HAKKI ENGELLENİYOR
Freelance çalışan emekçilerin sigortasız çalıştırılması, aynı zamanda sendikal örgütlenme hakkını da fiilen ortadan kaldırıyor. Buna ilişkin öneri, bildirgede şu ifadelerle yer aldı:
“Freelancerların sendikalaşması önündeki yasal engeller kaldırılmalı, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu freelance çalışanları kapsayacak biçimde değişmelidir.”
KADINLAR İÇİN ÇİFTE MESAİ, KÜLTÜR SANAT EMEKÇİLERİ İÇİN GÜVENCESİZLİK CEHENNEMİ
Çalıştay raporuna göre freelance çalışan kadınlar, ev içi bakım emeğiyle birlikte “çifte mesai”ye mahkûm durumda. Kültür-sanat alanında ise çalışanların yüzde 88’i herhangi bir sosyal güvenceye sahip değil.
FREELANCE YASASI VE EMEK HARİTASI GÜNDEMDE
Çalıştay, serbest çalışan emekçilerin yasal statülerinin netleştirilmesi ve Freelance Yasası taslağının oluşturulması için çalışma başlatılmasını kararlaştırdı. Bunun ilk adımı olarak, freelance emek haritası çıkarılması ve sektörel saha araştırmalarının yapılması planlanıyor.
DAYANIŞMA AĞLARI VE ORTAK ÇALIŞMA ALANLARI KURULMALI
Çalıştay’da ayrıca freelancerların yalnızlaştırılmasına karşı dayanışma ağlarının örülmesi, sendikalar bünyesinde alt çalışma grupları kurulması ve ücretsiz ortak çalışma mekanlarının oluşturulması çağrısı yapıldı.
“GÜVENCESİZLİK KADER DEĞİLDİR!”
DİSK Basın-İş, Çalıştay sonunda yayımladığı sonuç bildirgesinde şu çağrıyı yaptı:
“Freelance çalışanların sosyal güvenlik sistemine erişememesi sadece bireysel bir hak kaybı değil, toplumsal bir sorundur. İşçi statüsünün yeniden tanımlandığı, güvenceli ve eşit bir emek rejimi için tüm kamuoyunu, emekçileri ve akademisyenleri mücadeleyi büyütmeye çağırıyoruz.”
Freelance Emek Çalıştayı sonuç bildirgesinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.